Οικονομική Επιτροπή συνιστάται και λειτουργεί σε όλους τους Δήμους και αποτελεί όργανο παρακολούθησης και ελέγχου της οικονομικής λειτουργίας του Δήμου, με αποφασιστικές, γνωμοδοτικές και ελεγκτικές αρμοδιότητες. (παρ. 1 άρθρο 72 ν.3852/2010, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ.1 του άρθρου 3 του ν. 4623/2019)
Η οικονομική επιτροπή και η επιτροπή ποιότητας ζωής αποτελούνται από
-τον δήμαρχο ή τον οριζόμενο από αυτόν αντιδήμαρχο ως πρόεδρο,
-από δύο ακόμη αντιδημάρχους ως μέλη οριζόμενα από το δήμαρχο (σε Δήμους με πληθυσμό έως 5.000 κατοίκους, στους οποίους ορίζονται έως 2 Αντιδήμαρχοι, για τη νόμιμη συγκρότηση των Επιτροπών απαιτείται να οριστούν και οι 2 Αντιδήμαρχοι από τον Δήμαρχο) και
-από τέσσερα (4) μέλη, αν το συμβούλιο έχει έως και είκοσι επτά (27) μέλη, (στην κατηγορία αυτή εντάσσεται και η οικονομική επιτροπή του Δήμου Βισαλτίας)
έξι (6) μέλη, αν το συμβούλιο έχει έως και σαράντα πέντε (45) μέλη και
οκτώ (8) μέλη, αν το συμβούλιο έχει πάνω από σαράντα πέντε (45) μέλη. (παρ.1 άρθρο 74 Ν.3852/10, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 76 του Ν.4555/18 και από την παρ.1 του άρθρου 2 του Ν.4623/19) (ΥΠ.ΕΣ. εγκ.90/59849/21.08.2019)
Τα μη οριζόμενα μέλη των επιτροπών εκλέγονται από το δημοτικό συμβούλιο. (παρ.1 άρθρο 74 Ν.3852/10, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 76 του Ν.4555/18 και από την παρ.1 του άρθρου 2 του Ν.4623/19)
Από τα εκλεγόμενα μέλη των επιτροπών, τουλάχιστον ένα (1) μέλος στις επταμελείς, δύο (2) μέλη στις εννεαμελείς και τρία (3) μέλη στις ενδεκαμελείς επιτροπές προέρχονται υποχρεωτικά από την παράταξη με την οποία εξελέγη ο δήμαρχος. (παρ.1 άρθρο 74 Ν.3852/10, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 76 του Ν.4555/18 και από την παρ.1 του άρθρου 2 του Ν.4623/19)
Στο πλαίσιο ενίσχυσης της κυβερνησιμότητας, αλλά και της χάραξης και υλοποίησης της πολιτικής για την οποία εξελέγη ο Δήμαρχος ή ο Περιφερειάρχης, ορίζεται ότι η πλειοψηφία των μελών της οικονομικής επιτροπής και της επιτροπής ποιότητας ζωής προέρχεται από το συνδυασμό με τον οποίο εξελέγη ο Δήμαρχος ή ο Περιφερειάρχης και εισάγεται νέα αναλογική διαδικασία εκλογής των μελών. (Αιτιολογική Έκθεση Ν.4623/19)
Αξιοσημείωτη αλλαγή αποτελεί η πρόβλεψη για συμμετοχή δύο αντιδημάρχων ως μέλη των επιτροπών, με στόχο να ενισχυθεί, προς όφελος της καλής και αποτελεσματικής λειτουργίας του οργάνου, η σύνδεση ανάμεσα στο κυρίαρχο και αποφασιστικό όργανο του δήμου, το δημοτικό συμβούλιο και τα εκτελεστικά όργανα του δήμου που είναι επιφορτισμένα με την καθημερινή διοίκηση των υποθέσεων και των υπηρεσιών του. (Αιτιολογική Έκθεση Ν.4555/18)
II. Θητεία
Η θητεία της οικονομικής επιτροπής και της επιτροπής ποιότητας ζωής είναι διετής. (παρ.2 άρθρο 74 Ν.3852/10, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 76 του Ν.4555/18 και από την παρ.1 του άρθρου 2 του Ν.4623/19)
Προκειμένου για τη δημοτική περίοδο 2019-2023, η θητεία των μελών της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής, ακολουθώντας τη θητεία των μελών του Προεδρείου του Δημοτικού Συμβουλίου, ξεκινά με την εκλογή των μελών τους την 1η Σεπτεμβρίου 2019 ή την 8η Σεπτεμβρίου 2019 και διαρκεί έως την 6η Νοεμβρίου 2021. Για το δεύτερο δε μισό της αυτοδιοικητικής περιόδου, η θητεία των μελών των Επιτροπών ξεκινά με τη νέα εκλογή των μελών τους την 7η Νοεμβρίου 2021 και λήγει την 31η Δεκεμβρίου 2023. (ΥΠ.ΕΣ. εγκ.90/59849/21.08.2019)
Αρμοδιότητες Οικονομικής επιτροπής
I. Καθεστώς από 09.08.2019 (Ν.4623/19)
A. Αρμοδιότητες
Η οικονομική επιτροπή είναι συλλογικό όργανο, αρμόδιο για τον έλεγχο και την παρακολούθηση της οικονομικής λειτουργίας του δήμου. (παρ.1 άρθρο 72 Ν.3852/10, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ.1 του άρθρου 3 του Ν.4623/19)
Ειδικότερα, έχει τις ακόλουθες αποφασιστικές, ελεγκτικές και γνωμοδοτικές αρμοδιότητες:
α) Συντάσσει και εισηγείται το σχέδιο του προϋπολογισμού.
β) Ελέγχει την πρόοδο υλοποίησης του προϋπολογισμού και υποβάλλει ανά τρίμηνο έκθεση προς το δημοτικό συμβούλιο, στην οποία παρουσιάζεται η κατάσταση των εσόδων και εξόδων του δήμου. Η έκθεση αυτή στην οποία καταχωρούνται και τυχόν παρατηρήσεις της μειοψηφίας, δημοσιεύεται υποχρεωτικά στην ιστοσελίδα του δήμου.
γ) Προελέγχει τον απολογισμό.
δ) Αποφασίζει για την έγκριση της αποζημίωσης των δαπανών μετακίνησης του δημάρχου, των αντιδημάρχων και των δημοτικών συμβούλων, εκτός της έδρας του Δήμου για εκτέλεση υπηρεσίας. Σε κατεπείγουσες περιπτώσεις επιτρέπεται να μετακινηθεί εκτός έδρας ο δήμαρχος, ο αντιδήμαρχος ή μέλος του δημοτικού συμβουλίου χωρίς προηγούμενη απόφαση της οικονομικής επιτροπής. Στις περιπτώσεις αυτές, η επιτροπή αποφασίζει χωρίς καθυστέρηση, αν η μετακίνηση ήταν επιβεβλημένη ή όχι.
ε) Έχει την ευθύνη για την πιστή εκτέλεση του προϋπολογισμού.
στ) Αποφασίζει το ετήσιο πρόγραμμα προσλήψεων προσωπικού κάθε κατηγορίας.
ζ) Εισηγείται στο Δημοτικό Συμβούλιο το πολυετές σχέδιο διαχείρισης της ακίνητης περιουσίας του Δήμου και έχει την ευθύνη της υλοποίησής του.
η) Αποφασίζει αιτιολογημένα για την τροποποίηση του φυσικού ή οικονομικού αντικειμένου συμβάσεων, σύμφωνα με την εφαρμοζόμενη σε κάθε περίπτωση νομοθεσία. Στις συμβάσεις του προηγούμενου εδαφίου εγκρίνει το πρωτόκολλο παραλαβής με αιτιολογημένη απόφασή της.
θ) Αποφασίζει την κατάρτιση των όρων, τη σύνταξη των διακηρύξεων, τη διεξαγωγή και κατακύρωση κάθε μορφής δημοπρασιών και διαγωνισμών, για έργα, μελέτες, προμήθειες και υπηρεσίες, καθώς και τη συγκρότηση των ειδικών επιτροπών διεξαγωγής και αξιολόγησης από μέλη της ή ειδικούς επιστήμονες, υπαλλήλους του δήμου ή δημόσιους υπαλλήλους.
ι) Καταρτίζει τον κανονισμό λειτουργίας της.
ια) Μελετά την ανάγκη σύναψης δανείων, τον καθορισμό των όρων τους και την υποβολή της σχετικής εισήγησης στο Δημοτικό Συμβούλιο.
ιβ) Αποφασίζει τον συμβιβασμό ή την κατάργηση δίκης που έχει αντικείμενο μέχρι ποσού εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ. Όταν το αντικείμενο είναι άνω των 60.000 ευρώ, τότε εισηγείται τη λήψη απόφασης από το Δημοτικό Συμβούλιο. Δεν επιτρέπεται συμβιβασμός ή κατάργηση δίκης για απαιτήσεις μισθών, επιδομάτων, αποζημιώσεων, εξόδων παράστασης, εξόδων κίνησης και γενικά μισθολογικών παροχών οποιασδήποτε μορφής, εξαιρουμένων εκείνων για τις οποίες το νομικό ζήτημα έχει επιλυθεί με απόφαση ανωτάτου δικαστηρίου.
ιγ) Αποφασίζει για την καταβολή εξόδων κίνησης και ημερήσιας αποζημίωσης, σε ιδιώτες μέλη επιτροπών ή ομάδων εργασίας ή ομάδων διοίκησης έργου, που συγκροτούνται από την Εκτελεστική Επιτροπή ή τον Δήμαρχο για μετακινήσεις στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, οι οποίες γίνονται για εκτέλεση υπηρεσίας, σχετικής με το έργο τους, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην υποπαράγραφο Δ.9 του ν. 4336/2015 (Α' 94).
ιδ) Ασκεί καθήκοντα αναθέτουσας αρχής για τις συμβάσεις έργου, μελετών, υπηρεσιών και προμηθειών, ανεξαρτήτως προϋπολογισμού πλην των περιπτώσεων που υπάγονται στην αρμοδιότητα του Δημάρχου για την απευθείας ανάθεση.
ιε) Εισηγείται για ζητήματα διαφάνειας και ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.
ιστ) Εισηγείται στο δημοτικό συμβούλιο τα σχέδια κανονιστικών αποφάσεων του δήμου, με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 73 παρ. 1Bv) και παρακολουθεί την υλοποίησή τους.
ιζ) Αποφασίζει για την υποβολή προσφυγών στις διοικητικές αρχές.
ιη) Αποφασίζει για την άσκηση ή μη όλων των ένδικων βοηθημάτων και των ένδικων μέσων, καθώς και για την παραίτηση από αυτά.
ιθ) Αποφασίζει για την πρόσληψη πληρεξουσίου δικηγόρου και για την ανάκληση της πληρεξουσιότητάς του, σε όσους δήμους, είτε δεν έχουν προσληφθεί δικηγόροι με μηνιαία αντιμισθία, είτε αυτοί που έχουν προσληφθεί δεν έχουν δικαίωμα να παρίστανται σε ανώτατα δικαστήρια και καθορίζει την αμοιβή τους. Μπορεί επίσης να αναθέτει την παροχή γνωμοδοτήσεων, μόνο εφόσον δεν έχουν προσληφθεί δικηγόροι, με μηνιαία αντιμισθία. Με απόφασή της είναι δυνατή, κατ' εξαίρεση, η ανάθεση σε δικηγόρο, εξώδικου ή δικαστικού χειρισμού, ανά υπόθεση, ζητημάτων, τα οποία έχουν ιδιαίτερη σημασία για τα συμφέροντα του δήμου και απαιτούν εξειδικευμένη γνώση ή εμπειρία. Στις περιπτώσεις αυτές, η αμοιβή του δικηγόρου ορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 281 του ΚΔΚ.
κ) Αποφασίζει για:
i. τη διαγραφή χρεών και την απαλλαγή από προσαυξήσεις κατά το άρθρο 174 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων,
ii. τη διευκόλυνση οφειλετών για ποσά άνω των εκατόν πενήντα χιλιάδων (150.000) ευρώ κατά το άρθρο 170 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων,
iii. την απευθείας ανάθεση σε νομικά πρόσωπα και δημοτικές επιχειρήσεις κατά το άρθρο 12 του ν. 4412/2016 (Α' 147),
iv. τη χρηματοδότηση κοινωφελών επιχειρήσεων κατά το άρθρο 259 παρ. 1 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, καθώς και για την έγκριση της απόφασης του διοικητικού συμβουλίου της κοινωφελούς επιχείρησης για είσπραξη εύλογης αποζημίωσης κατά την παράγραφο 3 του ίδιου άρθρου.
ν. την παραχώρηση εγκαταστάσεων, εξοπλισμού και μέσων προς τις κοινωφελείς επιχειρήσεις κατά το άρθρο 259 παρ. 4 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων,
vi. την έγκριση των προϋπολογισμών των ισολογισμών, των ετησίων προγραμμάτων δράσης και των εκθέσεων πεπραγμένων των νομικών προσώπων και επιχειρήσεων του δήμου.
κα) αποφασίζει για την αποδοχή κληρονομιών, κληροδοσιών και δωρεών. (παρ.1 άρθρο 72 Ν.3852/10, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ.1 του άρθρου 3 του Ν.4623/19 και τροποποιήθηκε με την περίπτ. α' της παρ. 9 του άρθρου 10 του N.4625/19)
Για τις περιπτώσεις ιζ', ιη', ιθ' της προηγούμενης παραγράφου, η απόφαση λαμβάνεται ύστερα από γνωμοδότηση δικηγόρου, η ανυπαρξία της οποίας συνεπάγεται ακυρότητα της σχετικής απόφασης. Η παρούσα ρύθμιση ισχύει και όταν αποφασίζει, σχετικά, το Δημοτικό Συμβούλιο, λόγω υπέρβασης του αντικειμένου των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ της περίπτωσης ιβ' της προηγούμενης παραγράφου. (παρ.2 άρθρο 72 Ν.3852/10, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ.1 του άρθρου 3 του Ν.4623/19)
Από 01.09.2019, η αποδοχή κληροδοτήματος, κληρονομιάς ή δωρεάς, η οποία διατίθεται ρητά και αποκλειστικά σε κοινότητα έως τριακοσίων (300) κατοίκων, γίνεται από την οικονομική επιτροπή, μετά από σύμφωνη γνώμη του οικείου προέδρου. (παρ.5 άρθρο 82 Ν.3852/10, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 83 του Ν.4555/18)
Από 31.08.2019 (ημερ. έναρξης ισχύος του Ν.4625/19) η αρμοδιότητα εξειδίκευσης πιστώσεων, όπου απαιτείται, ασκείται από την Οικονομική Επιτροπή αντί του Δημοτικού Συμβουλίου. (περίπτ. ε' της παρ. 1 του άρθρου 58 του ν. 3852/2010, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.1 του άρθρου 203 του Ν.4555/18 και τροποποιήθηκε με την παρ.1 του άρθρου 14 του Ν.4625/19)
Β. Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων Δημοτικού Συμβουλίου
Από 1.9.2019 (όπως προκύπτει από το άρθρο 92 του Ν.4555/18) αντικαθίσταται η παρ.6 του άρθρου 65 του Ν.3852/10 από το άρθρο 72 του Ν.4555/18 και παρέχεται η δυνατότητα μεταβίβασης αρμοδιοτήτων του δημοτικού συμβουλίου στην οικονομική επιτροπή.
Όπου σε διατάξεις νόμων, προεδρικών διαταγμάτων και λοιπών κανονιστικών πράξεων, ορίζεται ως αρμόδιο όργανο το δημοτικό συμβούλιο σχετικά με αρμοδιότητες, οι οποίες με τον Ν.4623/19 έχουν μεταβιβαστεί στην οικονομική επιτροπή ή στην επιτροπή ποιότητας ζωής, εφεξής αρμόδια όργανα για τη λήψη απόφασης ή έγκρισης θα είναι η οικονομική επιτροπή ή η επιτροπή ποιότητας ζωής. (παρ.18 άρθρο 5 Ν.4623/19)
Γ. Προϋπολογισμός κοινότητας
Η οικονομική επιτροπή εξετάζει:
i) αν οι συνολικές δαπάνες που αναγράφονται στο σχέδιο του προϋπολογισμού εξόδων της κοινότητας υπερβαίνουν το ανώτατο ποσό που έχει καθοριστεί από το δημοτικό συμβούλιο για κάθε δημοτική τοπική κοινότητα,
ii) αν οι δαπάνες αφορούν τις αρμοδιότητες που έχουν μεταβιβαστεί από το δημοτικό συμβούλιο στο συμβούλιο της δημοτικής κοινότητας και
iii) αν οι δαπάνες είναι νόμιμες.
Η οικονομική επιτροπή διαγράφει κάθε δαπάνη που δεν συγκεντρώνει τις πιο πάνω υπό στοιχεία ii) και iii) προϋποθέσεις και, σε περίπτωση υπέρβασης του πιο πάνω ανώτατου ποσού, περικόπτει τα επί μέρους κονδύλια.
Το σχέδιο προϋπολογισμού εξόδων των δημοτικών κοινοτήτων, όπως τελικά διαμορφώνεται από την οικονομική επιτροπή, εντάσσεται στο σχέδιο προϋπολογισμού του δήμου. Στον προϋπολογισμό του δήμου περιλαμβάνονται ιδιαίτερα κεφάλαια για κάθε δημοτική κοινότητα.
Το πιο πάνω σχέδιο προϋπολογισμού εξόδων δημοτικής κοινότητας, αν δεν καταρτιστεί ή δεν υποβληθεί εμπρόθεσμα στην οικονομική επιτροπή, καταρτίζεται από αυτήν. (παρ.3 του άρθρου 86 του Ν.3852/2010)
Δ. Παραπομπή θέματος στο Δημοτικό Συμβούλιο
Η οικονομική επιτροπή, με ειδική απόφαση που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία των μελών της, μπορεί να παραπέμπει συγκεκριμένο θέμα της αρμοδιότητας της στο Δημοτικό Συμβούλιο για τη λήψη απόφασης, εφόσον κρίνει ότι αυτό επιβάλλεται από την ιδιαίτερη σοβαρότητά του. (παρ.3 άρθρο 72 Ν.3852/10, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ.1 του άρθρου 3 του Ν.4623/19)